Ang Inflation ay ang pangkalahatang pagtaas ng presyo ng mga produkto at serbisyo sa paglipas ng panahon.
Nangangahulugan ito na ang parehong halaga ng pera ay maaari na lamang makabili ng mas kaunting mga produkto at serbisyo kaysa sa dati, o sa madaling sabi ay nababawasan ang halaga ng pera. Karaniwang sinusukat ang inflation bilang isang porsyento kung saan ang mas mataas na porsyento ay nagpapahiwatig ng mas mataas na rate ng inflation.
Ang inflation maaari ding humantong sa hyperinflation. Ang hyperinflation ay isang mabilis at hindi makontrol na pagtaas sa pangkalahatang presyo ng mga produkto at serbisyo. Ito ay karaniwang tinutukoy bilang isang rate ng inflation na higit sa 50% bawat buwan, o higit sa 1,000% bawat taon.
Ang hyperinflation ay maaaring mangyari kapag ang isang ekonomiya ay nahaharap sa matinding pang-ekonomiya o pulitikal na problema, at maaari itong magdulot ng malalang epekto para sa mga tao at negosyo sa apektadong bansa.
Mga Dahilan ng Inflation
Mayroong ilang mga sanhi ng inflation, kabilang ang pagtaas ng suplay ng pera, pagtaas ng gastusin ng gobyerno, at pagtaas ng demand para sa mga produkto at serbisyo.
Isa sa mga pangunahing dahilan ng inflation ay ang pagtaas ng suplay ng pera.
Kapag tumaas ang suplay ng pera, mas maraming pera ang magagamit ng mga tao para makabili ng mga produkto at serbisyo, at maaaring itong humantong sa mas mataas na presyo. Halimbawa, kung ang Bangko Sentral ay nag-imprenta ng mas maraming pera at inilalagay ito sa sirkulasyon, magkakaroon ng mas maraming pera para makabili ng parehong halaga ng mga produkto at serbisyo, na maaaring magtaas ng mga presyo.
Ito ay dahil sa pagdami ng pera ng mga tao, tumataas ang demand para sa mga produkto at serbisyo kaya ito ay natural ng nagtataas ng presyo. Ito ay tinatawag na Law of Supply and Demand sa Economics.
Pag-Gastos ng Gobyerno
Ang isa pang dahilan ng inflation ay ang pagtaas ng pag-gastos ng gobyerno. Kapag tinaasan ng gobyerno ang pag-gastos, maaari itong humantong sa pagtaas ng demand para sa mga produkto at serbisyo, na maaaring magtaas ng mga presyo.
Halimbawa, kung tataasan ng gobyerno ang paggasta sa mga proyektong pang-imprastraktura, maaari itong lumikha ng mga trabaho at pataasin ang demand o kakayahan ng mga tao para bumili ng mas maraming produkto at serbisyo, na humahantong sa mas mataas na presyo.
Mataas na Halaga ng Raw Materials
Ang inflation ay maaari ding sanhi ng mga bagay na labas ng isang ekonomiya, tulad ng pagtaas ng halaga ng mga raw materials o pagbaba ng supply ng mga produkto at serbisyo.
Halimbawa, kung tumaas ang presyo ng langis, maaari itong humantong sa mas mataas na gastos para sa transportasyon at enerhiya, na maaaring humantong sa mas mataas na presyo para sa mga kalakal at serbisyo.
Pagtaas ng Pasahod
Ang inflation ay maaari ding sanhi ng pagtaas ng sahod. Kapag tumaas ang sahod, mas maraming pera ang mga manggagawa para gastusin sa mga produkto at serbisyo, na maaaring humantong sa mas mataas na presyo.
Halimbawa, kung tumanggap ang mga manggagawa ng pagtaas ng suweldo, magkakaroon sila ng mas maraming pera na gagastusin, na maaaring magpapataas ng demand para sa mga produkto at serbisyo, na humahantong sa mas mataas na presyo.
Mas mataas na demand, mas mataas na presyo (Law of Supply and Demand).
Expectations Sa Merkado
Ang inflation ay maaari ding sanhi ng mga expectation sa merkado . Kung inaasahan ng mga tao na tataas ang mga presyo sa hinaharap, maaaring mas gumastos sila ng pera ngayon, bago tumaas ang mga presyo.
Maaari itong lumikha ng isang self-fulfilling na propesiya, kung saan ang mga inaasahan na mas mataas na mga presyo ay magkatotoo at humantong nga sa mas mataas na mga presyo.
Epekto ng Inflation
Ang inflation ay may positibo at negatibong epekto sa isang ekonomiya.
Sa positibong panig, maaaring hikayatin ng inflation ang mga mamimili na gumastos ng pera at bumili bago pa tumaas ang mga presyo. Makakatulong ito upang pasiglahin ang paglago ng ekonomiya at lumikha ng mga trabaho.
Sa negatibong panig, ang inflation ay maaaring mabawasan ang kakayanang bumili ng mga mamimili, at ginagawang mas mahirap para sa kanila ang magbayad para sa mga kalakal at serbisyo na kailangan nila. Ang inflation ay maaari ding humantong sa kawalan ng katiyakan at kawalang-katatagan sa ekonomiya, na maaaring makapagpahina sa mga negosyo at magpababa ng tiwala ng mga investor.
Pagbaba ng Purchasing Power o Pagbaba ng Halaga ng Pera
Isa sa mga pangunahing negatibong epekto ng inflation ay ang paghina ng kakakayahang bumili ng mga mamimili.
Kapag tumaas ang mga presyo, ang mga mamimili ay kailangang gumastos ng mas maraming pera upang makabili ng parehong mga kalakal at serbisyo, na nangangahulugan na sila ay may mas kaunting pera upang gastusin sa iba pang mga bagay.
Halimbawa, kung tumaas ang presyo ng pagkain, maaaring kailanganin ng mga mamimili na gumastos ng higit pa sa kanilang kita para sa pagkain. Dahil dito, mas kaunting pera nalang ang matitira sa kanila para sa iba pang mga gastusin tulad ng pabahay, transportasyon, at healthcare.
Epekto Sa Negosyo
Ang inflation ay maaari ring humantong sa kawalan ng katiyakan at kawalang-tatag sa ekonomiya.
Kapag tumataas ang mga presyo, maaaring mahirap para sa mga negosyo na i-forecast ang kanilang mga gastos at kita, at dahil dito maaaring maging mas mahirap para sa kanila na magplano at mamuhunan.
Ito ay maaaring humantong sa mas mababang antas ng pamumuhunan at pagnenegosyo at maaaring makapagpabagal ng paglago ng ekonomiya at mga trabaho.
Pagtaas ng Antas ng Kahirapan
Ang inflation ay maaari ding lumikha ng hindi pagkakapantay-pantay sa isang ekonomiya. Kapag tumataas ang mga presyo, ang mga taong may fixed income, tulad ng mga pensiyonado at mga karaniwang tao, maaaring mahirapan silang bayaran ang mga prdukto at serbisyo na kailangan nila.
Ito ay maaaring humantong sa pagtaas ng kahirapan at social unrest.
Paano Malalabanan ang Inflation
Upang ma-kontrol ang inflation, ang mga Bangko Sentral ay gumagamit ng patakaran sa pananalapi o monetary policies upang kontrolin ang supply ng pera at mga rate ng interes.
Ang patakaran sa pananalapi ay ang paggamit ng suplay ng pera at mga rate ng interes upang maimpluwensyahan ang ekonomiya. Ang Bangko Sentral ay maaaring gumamit ng iba’t ibang mga tool upang ipatupad ang patakaran sa pananalapi, kabilang na ang mga open market operations, reserve requirements, at mga discount rates.
Open Market Operations
Ang isa sa mga pangunahing tool ng monetary policy ay ang open market operations.
Ang mga open market operations ay ang pagbili at pagbebenta ng government securities ng Banko Sentral sa open market. Kapag ang Bangko Sentral ay bumili ng mga government securities, pinatataas nito ang suplay ng pera, na maaaring humantong sa mas mataas na inflation.
Kapag ang Bangko Sentral naman ay nagbebenta ng mga government securities, binabawasan nito ang suplay ng pera, na maaaring makapag pababa sa inflation.
Reserve Requirements
Ang isa pang tool ng patakaran sa pananalapi o monetary policy ay ang reserve requirements.
Ang reserve requirements ay ang pinakamababang halaga ng pera na kinakailangang i-hold ng mga bangko bilang reserba. Kapag ang Bangko Sentral ay nagdaragdag ng mga kinakailangan sa reserba, binabawasan nito ang halaga ng pera na maaaring ipahiram ng mga bangko, na maaaring humantong sa mas mababang inflation.
Kapag binawasan ng Bangko Sentral ang mga kinakailangan sa reserba, pinapataas nito ang halaga ng pera na maaaring ipahiram ng mga bangko, at ito ay maaaring humantong sa mas mataas na inflation.
Discount Rates
Ang ikatlong tool ng patakaran sa pananalapi ay ang mga discount rate.
Ang discount rate ay ang rate ng interes na sinisingil ng Bangko Sentral sa mga bangko na humihiram ng pera mula dito. Kapag tinaasan ng Bangko Sentral ang rate ng diskwento, ginagawa nitong mas mahal ang paghiram, na maaaring humantong sa mas mababang inflation.
Kapag binabawasan ng sentral na bangko ang rate ng diskwento, ginagawa nitong mas mura ang paghiram o pag-utang na maaaring humantong sa mas mataas na inflation.
Ano Ang Dapat Gawin Kapag Mataas ang Inflation
Kapag mataas ang inflation, ang mga ordinaryong tao ay maaaring gumawa ng ilang hakbang upang protektahan ang kanilang purchasing power at ma-manage ng mabuti ang kanilang mga pananalapi.
Una, dapat subaybayan ng mga tao ang inflation rate at maunawaan kung paano ito nakakaapekto sa kanilang pananalapi. Ang inflation rate ay ang porsyento ng pagbabago sa Consumer Price Index (CPI) mula sa isang panahon patungo sa isa pa.
Ang CPI ay isang sukatan ng average na presyo ng isang basket ng mga produkto at serbisyo na binibili ng mga mamimili. Sa pamamagitan ng pagsubaybay sa inflation rate at ang mga presyo ng mga bilihin at serbisyo, mauunawaan ng mga ordinaryong tao kung paano nakakaapekto ang inflation sa kanilang pananalapi.
Pangalawa, ang mga tao ay dapat i-manage ng maayos ang kanilang mga utang. Kapag mataas ang inflation, bumababa ang halaga ng pera, ibig sabihin, tumataas ang tunay na halaga ng utang. Kapag itoy mangyari, maaari nitong gawing mas mahirap ang pagbabayad ng utang, lalo na kung ang rate ng interes sa utang ay fixed.
Upang ma-manage ang utang sa panahon ng inflation, dapat subukan ng mga tao na bayaran ang kanilang mga utang sa lalong madaling panahon, at iwasang kumuha ng mga bagong utang kung hindi naman kinakailangan.
Pangatlo, dapat isaalang-alang ng mga tao ang pamumuhunan sa mga asset na malamang na tumaas ang halaga sa panahon ng inflation. Halimbawa, ang mga stock, real estate, at mga kalakal na madalas na itinuturing na magandang pamumuhunan sa panahon ng inflation.
Dahil malamang na tumaas ang halaga nito habang bumababa ang halaga ng pera. Sa pamamagitan ng pamumuhunan sa mga ganitong uri ng asset, mapoprotektahan ng mga tao ang kanilang purchasing power at palaguin ang kanilang pera.
Ikaapat, dapat isaalang-alang ng mga ordinaryong mamamayan ang pagsasaayos ng kanilang mga gawi sa paggastos o spending habits sa panahon ng inflation.
Kapag tumataas ang mga presyo, maaaring kailanganin ng mga ordinaryong tao na bawasan ang mga wants o discretionary na paggastos at pagtuunan na lamang ng pansin ang mahahalagang gastos tulad ng pagkain, pabahay, at pangkalusugan. Sa pamamagitan ng pagbawas sa kanilang paggasta, mapoprotektahan ng mga tao ang kanilang purchasing power at maiwasan ang mga problema sa pananalapi.
Bilang buod, kapag mataas ang inflation, dapat subaybayan ng mga tao ang rate ng inflation at maunawaan kung paano ito nakakaapekto sa kanilang pananalapi. Dapat din nilang pamahalaan ang kanilang utang nang maayos, mamuhunan sa mga asset na malamang na tumaas ang halaga sa hinaharap, at ayusin ang kanilang mga gawi sa paggastos. Ito ay upang maprotektahan ang kanilang purchasing power o halaga ng kanilang pera.
Sa pamamagitan ng pagsasagawa ng mga hakbang na ito, ang mga ordinaryong mamamayan ay maaaring ma-manage ng maayos ang kanilang mga pananalapi at makasabay sa mga hamon ng inflation.